150 jaar geleden - op 22 september 1863 - ontstond de huidige gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude ca. In datzelfde jaar kwam de nieuw opgerichte suikerfabriek in Halfweg in vol bedrijf en leerde een Brabantse jongen hoe je uit bieten suiker moest koken en het geheim van de daarachter liggende chemische processen. Dop (Arie Wijnhoff) vertelt in een manuscript - dat als biografie is te lezen - hoe hij als intelligente jongeling carrière probeert te maken in de suikerindustrie. In wezen is hij een verlegen, ingetogen jongen, maar als hij iets wil, dan gaat hij er ook helemaal voor. In het toen nog zeer kleine “Halfweg” slaagt hij - ondanks het chagrijn van koker en stoker - erin het proces van het suikerkoken onder de knie te krijgen en probeert hij bij te dragen aan de sociale kringen in dit tegen de drooggelegde Haarlemmermeer aan gelegen dorpje.

 

Het verhaal geeft een prachtig tijdsbeeld. Niet alleen van het in opkomst zijnde dorp Halfweg in de gemeente Houtrijk en Polanen, maar ook van de sociale omstandigheden, van familiebetrekkingen in die tijd, van “wilden”, van de notabelen en van de “grote stad” Amsterdam. Jammer genoeg stopt het manuscript op een bepaald ogenblik erg abrupt, maar niett emin is het de moeite waard om te lezen. Het verhaal is vanuit het Oud-Nederlands van de schrijver en van de verteller omgezet naar het Nederlands van deze tijd, maar wel zo veel mogelijk met behoud van de stijl en sfeertekening uit die tijd.

 

Rietje Doeven ontdekte dit autobiografische manuscript (eigendom van Hein Buijs) vorig jaar in het archief van Historisch Halfweg. Zij zag de grote waarde in van dit unieke document voor iedereen die geïnteresseerd is in de historie van Halfweg en van de suikerfabriek. Zij besloot om er een boekje van te maken, 'vertaalde' het oorspronkelijke verhaal naar leesbaar Nederlands, maar hield de stijl en het specifieke taalgebruik van die tijd in ere. Het is een prachtig uitgevoerd boekje geworden met heel veel aanvullende informatie in de vorm van oude foto’s, afbeeldingen van schilderijen, plattegronden en kaarten.

 

De eerste twee exemplaren van het boekje '1863' zijn op 23 september 2013 feestelijk uitgereikt aan de huidige burgemeester van Haarlemmerliede en Spaarnwoude - de heer Heiliegers - en aan voormalig burgemeester mevrouw Van Hoogdalem van het gelijknamige Cultuurfonds.

 

Het unieke boekje is helaas niet meer te koop.