Suikerfabriek

De suikerfabriek van Halfweg
Het huis Zwanenburg is in 1644 ontworpen door de architect Pieter Post als kantoorpand voor het Hoogheemraadschap Rijnland. Al in 1490 werd op deze plaats gebivakkeerd door ambtenaren van Rijnland om de toestand van het IJ, de sluizen in Halfweg en de waterstand van het Haarlemmermeer in de gaten te houden. Pieter Post was in de zeventiende eeuw een beroemd architect. Hij kreeg van het Hoogheemraadschap van Rijnland de opdracht een representatief gebouw te ontwerpen. In de achttiende eeuw is het gebouw ook gebruikt als een van de eerste weerkundige stations in Nederland.  Na de inpoldering van het Haarlemmermeer besloot het hoogheemraadschap het gebouw te verhuren en in 1863 te verkopen.

1860 het v.m. Gemeenlandshuis van Rijnland te Halfweg, huis  Zwanenburg, in 1863 aan partikulieren verkocht

(Beeldbank Noord-Hollands Archief)

 

Nadat het huis Zwanenburg in 1863 in gebruik werd genomen als suikerfabriek zijn er veel verbouwingen en uitbreidingen aan het gebouw uitgevoerd. Met name door de combinatie van een zeventiende-eeuws kantoor met negentiende-eeuwse fabrieksarchitectuur heeft het complex een bijzondere uitstraling.
De suikersilo’s, gebouwd in 1964, zijn van verre zichtbaar en markante punten in het landschap, zeker na de metamorfose, die zij hebben ondergaan. In de muren zijn ruitvormige ramen aangebracht en deze zijn bekleed met aluminium. ‘s Nachts worden ze verlicht.
Honderden mensen hebben in de fabriek gewerkt. De bietenverwerking gebeurde maar een korte tijd van het jaar, van september tot december. Aanvankelijk werkten ook kinderen op de fabriek. Vele arbeiders waren nodig voor het lossen van de suikerbieten, het vullen van de kalksteenovens en het afvoeren van de suiker.

Tot 1970 werkten jaarlijks vele Brabanders in Halfweg. Ze sliepen en aten op het fabrieksterrein. Na 1961 werden de bieten met een waterkanon uit de laadbakken gespoten. Ook de afvoer van suiker werd allengs geautomatiseerd.

In 1992 werd de productie van suiker in Halfweg stopgezet. Het gebouwencomplex werd na die tijd nog gebruikt voor de opslag en verpakking van suiker.

Eind december 2000 verdwenen ook de laatste personeelsleden toen de fabriek definitief zijn poorten sloot. Vanaf 15 december 2000 is de fabriek in handen van projectontwikkelaar Cobraspen. In 2008 werden de nieuwe kantoren in de opgeblonken silo’s opgenomen in de route van Europees Industrieel Erfgoed. Heel Halfweg was in afwachting over wat er met het fabriekscomplex, dat Sugar City heet, gaat gebeuren. Er zijn ambitieuze plannen voor horeca, een megabioscoop en winkels. Sommige dorpsgenoten zijn bang voor de overlast die dit met zich mee kan brengen. Met een nostalgisch gevoel kijken zij terug op de overlast van vroeger tijdens de bietencampagnes. Toen lagen er kluiten modder op de wegen en heerste er een doordringende weeïge lucht.
 

                                                                                                                  Suikerfabriek CSM 1974 (fotopersbureau De Boer-Noord-Hollands Archief)

Bron: Gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude, W.E. Meiboom, 2000
Details van de plannen zijn te zien op de website www.sugarcity.com.

 

 

 

 

 

 

 

 

Van suikersilo's naar SugarCity kantoren (2020; foto Leo Kranenburg)