De IJsbaan van Halfweg

Wie heeft er anno 2014 buiten en in Halfweg nog herinneringen aan de IJsbaan Halfweg? Dat zullen er nog maar enkelen zijn, die er in familie- of vriendenverband ooit zelf mee te maken hebben gehad. Voordat niemand het meer kan navertellen, lijkt het mij nuttig over die IJsbaan iets op schrift te stellen.

Ten oosten van Halfweg lag tot begin jaren '40 een uitgestrekt waterrijk veenderijgebied onder een hoek van vijfenveertig graden ten opzichte van de weg Sloterdijk-Halfweg. In 1932 was er een slimme zakenman uit Amsterdam, Frits Engelsma geheten, die er wel iets in zag om daar in de wintermaanden een ijsbaan te gaan exploiteren. Daarvoor moest naast het water, dat al in een grote hoeveelheid aanwezig was, ook een gebouw komen voor de noodzakelijke dienstverlening aan het schaatsvolk. Bovendien zou je dit gebouw kunnen gebruiken voor bewoning en logeergelegenheid voor familie en vrienden.

Hij had daartoe zijn oog laten vallen op een houten gebouw aan het Rokin in Amsterdam dat daar van 1920 tot 1925 had gestaan om te dienen als noodbankgebouw tijdens de uitbreiding en verbouwing van de Rotterdamsche Bankvereniging. Niet lang daarna kon Engelsma de materialen van het gebouw in bezit krijgen. Het werd vervolgens in het begin van de jaren dertig in iets aangepaste vorm weer opgebouwd aan de rand van de veenderij, die het dichtst bij Halfweg was gelegen en in 1933 in gebruik genomen.

Tijdens de winter 1933/1934 was er al zoveel animo voor de IJsbaan dat door de Noord-Zuid Hollandsche Tramweg Maatschappij NZHTM even buiten Halfweg een halte werd ingesteld. Hierdoor werd het voor bezoekers makkelijk om zonder auto de ijsbaan te bereiken en de drassige grond zo te vermijden. Tot in de Tweede Wereldoorlog heeft de IJsbaan, met 220.000 vierkante meter ijsoppervlakte de grootste van Nederland, zijn diensten verricht. Eind 1944 werd het gebouw door de Duitse bezetter gevorderd teneinde bekistingshout te kunnen leveren voor de Atlantikwall. Aan de eigenaar werd een vergoeding van vijfentwintigduizend gulden betaald. De sloopwerkzaamheden werden door een Duitsgezinde aannemer, de firma Witkop en Muskee uit Haarlem, in rap tempo voltooid. Dat was dan het einde van het IJsbaangebouw. Maar toch niet helemaal, want het betonnen fundament werd niet in de afbraak meegenomen, beton konden de Duitsers wel zelf maken.

Anno 2014 ligt het fundament er nog steeds, zeventig jaar na dato. Weliswaar vrijwel overwoekerd, maar sinds enige jaren is deze plek verfraaid met een zitplaats voor de wandelende en fietsende voorbijgangers die er even kunnen uitrusten, Voor velen is het een raadsel waarvoor dit beton ooit heeft gediend. Ga er eens kijken en zie dan hoe de omgeving is veranderd en hoe dichtbij Amsterdam is gekomen.

Luud Albers, oud-inwoner van Halfweg, oudlid van de “vriendenkring”
Heiloo, 2014

René Vallentgoed en Luud Albers, die destijds regelmatig op 'de IJsbaan' te vinden waren, kijken naar de fundamenten die er na 65 jaar nog steeds liggen.
Foto: 18 februari 2010